Schaamte

(Boekbladblog 20-12-2013)

Vannacht had ik een nachtmerrie. Het enge aan die droom was dat hij echt leek. Er gebeurde niets dat niet zou kunnen, niemand vloog, er waren geen vreemde personages en de tijd klopte ook.

Een vriendelijke klant bracht de vouwfolder over het Boekenwurmblad terug die ze meegenomen had voor haar volwassen zoon, zelf heeft ze al een abonnement. Dat is misschien wel een beetje raar, in het echte leven gooi je dat bij het oud papier en klaar. Maar zij bracht hem dus terug. 'Hij hoeft hem niet', zei ze een beetje beschaamd. 'Hij vindt het zelfs een schande dat je hem durft uit te delen. "Een winkelier die zich laat betalen voor zijn reclamefolder, belachelijk!" zei hij.' 'Maar het is...' wilde ik reageren. 'Ik weet het,' zegt ze, 'ik heb je blad en ik gun je ook die twaalf euro. Ik wil niet dat de winkel verdwijnt en we steunen je graag, mijn man en ik. Maar mijn zoon wilde er niet eens naar kijken, dus hier, geef deze maar aan iemand anders, dit kost immers ook allemaal geld.'

Daarna droomde ik nog wat andere nare dingen waar ik wakker van werd en waarna ik me gelukkig prees dat het een droom was geweest. Pas daarna realiseerde ik me dat dit gesprek ook gedroomd was. Niemand bracht ooit de folder terug. Of ze hem lazen weet ik niet. De meeste zullen hem ongelezen aan de kinderen hebben gegeven om mee te spelen en ach, dan was het een aardige attentie van ons, soit.

'Maar er is al zoveel over kinderboeken op internet' was mijn eerste reactie op het plan van mijn broer. En dat is ook zo. Voor agenda's, recensies, activiteiten en acties hoef je inderdaad geen blad te maken en daarvoor hoef je zeker geen geld te vragen, dat is allemaal gratis en in veelvoud op het net te vinden. 'Maar niet van jou en niet bij elkaar gebracht door jou,' antwoordde mijn broer. En dat is waar, maar maakt dat het ook bijzonder?

Ik wist niet waar ik aan begon, totdat ik begon. Ik merkte dat ik deed waarvan ik vond dat het al veel eerder had moeten gebeuren: ik bouwde een podium. Ik vond een weg om de wereld te laten zien dat kinderboekenschrijvers interessant zijn voor volwassenen, zonder hen in een schattig decor te zetten met lieve kindjes. Dat ze over hun werk en hun ideeën net zo boeiend kunnen vertellen (of niet) als hun collega-schrijvers-voor-volwassenen.

En ik was vrij om mijn onderwerpen te kiezen, los van actualiteit of belangrijkheid, schrijvers te presenteren die in de reguliere media niet aan bod komen omdat er geen duizenden exemplaren van hun boek verkocht zijn, of bekende schrijvers die ik persoonlijk ken weer eens op te zoeken en aan het woord te laten. Al doende merkte ik hoe enorm veel je in ruim twintig jaar opbouwt aan meningen, kennis en 'mensen'.

Een mening vindt men in dit land nog wel acceptabel, maar met kennis moet je oppassen. Zeker als boekhandelaar en heel zeker als kinderboekhandelaar. Ik heb geleerd om mijn kennis door anderen te laten formuleren. Mensen van postuur en statuur, mensen waar tegenop gekeken wordt. Mensen waarvan men zegt, 'ja, ja als die man het zegt, dan is het waar.'

Zo was ik in oktober bij een lezing van Jelle Jolles, hoogleraar aan de VU, over lezen en het brein en ik vroeg hem of ik er verslag van mocht doen in het Boekenwurmblad. Dat mocht niet, waarna ik een lezing volgde waarin mij niks nieuws werd verteld en ik eenzelfde verhaal had kunnen schrijven zonder dat ik daar was geweest. Dat heb ik niet gedaan, ik kon immers nooit bewijzen dat ik het al wist en ik had beloofd geen verslag van de avond te maken. Wel heb ik een toezegging van de heer Jolles voor een interview en dat vind ik interessanter, want dan kunnen we doorpraten en kan hij dieper op de zaken in gaan dan bij een lezing gericht op ouders of leerkrachten.

Daarbij is het een digitaal blad, met digitale mogelijkheden en die benut ik. Die benut ik zo erg dat het Boekenwurmblad niet eens op papier kan. Dat betekent dat ik veel moet reizen, geen probleem, ben ik er ook eens uit, en dat ik heel veel uren monteer. En verdomd dat blijk ik leuk te vinden. Ik ben een beginnend autodidact en ik ken nog lang niet alle mogelijkheden die mijn programma mij biedt, maar dat is juist fijn, want binnen de boekhandel had ik de randen wel zo'n beetje gezien en dat stimuleert niet meer.

'Vergeet mijn boekhandel nou toch eens,' reageerde ik in een van onze berichten op iets dat Herman Verschuren (voormalig hoofdredacteur van Leesgoed) schreef. 'Dat is weliswaar mijn werkplek en mijn eerste contactplaats (met de content en daarom ook heel noodzakelijk), maar als ik alleen boekhandelaar was maakte ik geen Boekenwurmblad.'

Ik hoef mij er niet voor te schamen dat ik twaalf euro vraag voor het Boekenwurmblad. Want daar kwam mijn droom natuurlijk vandaan: het feit dat ik mij schaam om geld te vragen voor iets dat ik maak, iets waar ik mijn tijd, geld, aandacht en liefde in steek. Natuurlijk kan ik het als een hobby beschouwen en iedereen gratis mee laten genieten van mijn pret, maar waarom zou ik dat doen? Ik vind het toch ook heel normaal om musici, schrijvers, illustratoren en ontwerpers voor hun werk te betalen.